🌹. శ్రీమద్భగవద్గీత - 238 / Bhagavad-Gita - 238 🌹
✍️. స్వామి భక్తి వేదాంత శ్రీ ప్రభుపాద
📚. ప్రసాద్ భరద్వాజ
🌴. 6 వ అధ్యాయము - ధ్యానయోగం - 05 🌴
05. ఉద్ధరేదాత్మనాత్మనం నాత్మానమవసాదయేత్ |
ఆత్మైవ హ్యాత్మనో బన్దురాత్మైవ రిపురాత్మన:
🌷. తాత్పర్యం :
ప్రతి యొక్కడు తన మనస్సు యొక్క సహాయముచే తనను తాను ఉద్దరించుకొన వలెనే గాని అధోగతిపాలు చేసికొన రాదు. బద్ధజీవునికి మనస్సనునది మిత్రుడును, అలాగుననే శత్రువును అయియున్నది.
🌷. భాష్యము :
పరిస్థితుల ననుసరించి ఆత్మ అను పదము దేహమును, మనస్సును, ఆత్మను సూచించును. యోగపద్ధతి యందు మనస్సు మరియు బద్ధజీవి యను అంశములు అత్యంత ముఖ్యములైన విషయములు. యోగాభ్యాసమునందు మనస్సే కేంద్రవిషయమైనందున ఇచ్చట ఆత్మ యనగా మనస్సని భావము. అట్టి మనస్సును నియమించి, దానిని ఇంద్రియార్థముల నుండి వేరుచేయుటయే యోగము యొక్క ముఖ్యప్రయోజనమై యున్నది. బద్ధజీవునికి అజ్ఞానమనెడి బురద నుండి ముక్తిని కలిగించు రీతిగా మనస్సుకు శిక్షణ నొసగవలెనని ఇచ్చట నొక్కి చెప్పబడినది.
వాస్తవమునకు భౌతికస్థితి యందు ప్రతియొక్కరు మనోఇంద్రియముల ప్రభావమునకు గురియై యుందురు. ప్రకృతిపై ఆధిపత్యమును వహించు కోరిక కలిగిన మిథ్యాహంకారముతో మనస్సు లగ్నమై యున్నందునే భౌతికజగము నందు శుద్దాత్మ భవబంధములో తగుల్కొనును. కనుక భౌతికప్రకృతి యొక్క పై పై మెరుగులకు ఆకర్షితము కానట్లుగా మనస్సును మలచవలెను. ఆ విధముగా బద్ధజీవుడు రక్షింపబడగలడు. ఇంద్రియార్థముల యెడ ఆకర్షణతో ఎవ్వరును తమను తాము అధోగతిపాలు చేసికొనరాదు. ఇంద్రియార్థముల యెడ మనుజుడు ఎంతగా ఆకర్షణను కలిగియుండునో అంతగా అతడు భవబంధములో చిక్కుకొనును.
అట్టి భవబంధము నుండి తప్పించుకొనుటకు మనస్సును సదా కృష్ణభక్తిభావన యందు నిలిపుటయే అత్యంత ఉత్తమమార్గము. ఈ విషయమును నొక్కి చెప్పుటకే ఈ శ్లోకమునందు “హి” అను పదము ప్రయోగింపబడినది. అనగా ప్రతియొక్కరు దీనిని ఆచరింపవలసియున్నది. అమృతబిందూపనిషత్తు (2) ఈ విషయమున ఇట్లు పలుకుచున్నది.
మన ఏవ మనుష్యాణాం కారణం బంధమోక్షయో: |
బంధాయ విషయాసంగో ముక్వై నిర్విషయం మన:
“మనుజునకు మనస్సే బంధకారణము మరియు ముక్తికారణము అయియున్నది. ఇంద్రియార్థములందు లగ్నమైన మనస్సు బంధకారణము కాగా, ఇంద్రియార్థముల నుండి విడివడిన మనస్సు మోక్షమునకు కారణమగుచున్నది”. అనగా కృష్ణభక్తిభావన యందు సంలగ్నమైన మనస్సు దివ్యమైన ముక్తికి కారణమై యున్నది.
🌹 🌹 🌹 🌹 🌹
🌹 Bhagavad-Gita as It is - 238 🌹
✍️ Swami Bhakthi Vedantha Sri Prabhupada
📚 Prasad Bharadwaj
🌴 Chapter 6 - Dhyana Yoga - 05 🌴
05. uddhared ātmanātmānaṁ nātmānam avasādayet
ātmaiva hy ātmano bandhur ātmaiva ripur ātmanaḥ
🌷 Translation :
One must deliver himself with the help of his mind, and not degrade himself. The mind is the friend of the conditioned soul, and his enemy as well.
🌹 Purport :
The word ātmā denotes body, mind and soul – depending upon different circumstances. In the yoga system, the mind and the conditioned soul are especially important. Since the mind is the central point of yoga practice, ātmā refers here to the mind. The purpose of the yoga system is to control the mind and to draw it away from attachment to sense objects. It is stressed herein that the mind must be so trained that it can deliver the conditioned soul from the mire of nescience.
In material existence one is subjected to the influence of the mind and the senses. In fact, the pure soul is entangled in the material world because the mind is involved with the false ego, which desires to lord it over material nature. Therefore, the mind should be trained so that it will not be attracted by the glitter of material nature, and in this way the conditioned soul may be saved. One should not degrade oneself by attraction to sense objects. The more one is attracted by sense objects, the more one becomes entangled in material existence. The best way to disentangle oneself is to always engage the mind in Kṛṣṇa consciousness. The word hi is used for emphasizing this point, i.e., that one must do this. It is also said:
mana eva manuṣyāṇāṁ kāraṇaṁ bandha-mokṣayoḥ
bandhāya viṣayāsaṅgo muktyai nirviṣayaṁ manaḥ
“For man, mind is the cause of bondage and mind is the cause of liberation. Mind absorbed in sense objects is the cause of bondage, and mind detached from the sense objects is the cause of liberation.” (Amṛta-bindu Upaniṣad 2) Therefore, the mind which is always engaged in Kṛṣṇa consciousness is the cause of supreme liberation.
🌹 🌹 🌹 🌹 🌹
22 Dec 2019
